Wybór formy zatrudnienia ma kluczowe znaczenie nie tylko dla pracownika, ale również dla pracodawcy. Coraz częściej pojawia się pytanie: czy umowa zlecenie może zostać uznana za umowę o pracę? Odpowiedź na to pytanie nie zawsze jest oczywista, jednak znajomość przepisów i orzecznictwa sądowego może pomóc uniknąć poważnych konsekwencji.
Najważniejsze różnice między umową o pracę, a umową zlecenie
Zarówno umowa o pracę i umowa zlecenie mogą dotyczyć wykonywania podobnych zadań, podstawy prawne i obowiązki stron znacznie się różnią.
Umowa o pracę (art. 22 Kodeksu pracy) zakłada:
- wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy,
- w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę,
- osobiste wykonywanie pracy,
- odpłatność i podporządkowanie,
- ponoszenie ryzyka przez pracodawcę.
Umowa zlecenie (art. 743-751 k.c.):
- opiera się na wzajemnym zaufaniu,
- może dopuszczać nieodpłatność,
- zleceniobiorca nie zawsze musi wykonywać pracę osobiście,
- nie ma podporządkowania i sztywnego czasu pracy.
Kiedy umowa zlecenie może zostać uznana za umowę o pracę?
Jeśli podczas kontroli Państwowa Inspekcja Pracy stwierdzi, że warunki wykonywania pracy spełniają przesłanki z art. 22 Kodeksu pracy, może wydać wystąpienie lub polecenie wskazujące na konieczność zawarcia umowy o pracę. Dotyczy to sytuacji, w której:
- praca jest wykonywana osobiście,
- w określonym miejscu i czasie,
- pod nadzorem i kierownictwem,
- regularnie i odpłatnie,
- zleceniobiorca nie ponosi ryzyka za efekt pracy.
Co może zrobić inspektor pracy?
Inspektor może:
- wydać wystąpienie z zaleceniem zmiany umowy (jest to nieobowiązkowe),
- nałożyć mandat karny za wykroczenie z art. 281 Kodeksu pracy,
- złożyć pozew o ustalenie istnienia stosunku pracy,
- wziąć udział w sprawie sądowej (za zgodą pracownika)
W przyszłości planowane są zmiany przepisów, które mogą nadać inspektorom uprawnienie do wydawania decyzji administracyjnych nakazujących zawarcie umowy o pracę.
Dlaczego warto zweryfikować formę zatrudnienia?
Nieprawidłowe zakwalifikowanie stosunku pracy może skutkować:
- kontrolą i karą finansową,
- koniecznością zapłaty zaległych składek ZUS i podatków,
- ryzykiem procesów sądowych.
Jeśli zatrudniasz pracowników na podstawie umów cywilnoprawnych, warto dokonać przeglądu umów i upewnić się, że nie występuje ryzyko uznania ich za stosunek pracy.
Potrzebujesz wsparcia w doborze odpowiedniej formy zatrudnienia? Skorzystaj z naszych usług ze strony księgowej i kadrowo-płacowej. Skontaktuj się z nami już dziś i umów się na bezpłatną konsultację!
Tekst oparty na podstawie: INFORLEX
