Od 19 marca 2025 r. rodzicom wcześniaków oraz noworodków wymagających hospitalizacji po porodzie będzie przysługiwał uzupełniający urlop macierzyński. Do tego urlopu będą uprawnieni matka lub ojciec dziecka. Będzie można z niego skorzystać wyłącznie bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego.
Uzupełniający urlop macierzyński wprowadzono do systemu prawnego obok funkcjonującego obecnie urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego i urlopu rodzicielskiego.
Prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego i jego wymiar
Pracownica albo pracownik – ojciec wychowujący dziecko – będą mieli prawo, bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego, do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego – w przypadku urodzenia dziecka (art. 1802 § 1 Kodeksu pracy):
- przed ukończeniem 28 tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15 tygodnia po porodzie;
- po ukończeniu 28 tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży oraz z masą urodzeniową większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8 tygodnia po porodzie;
- po ukończeniu 37 tygodnia ciąży i pobytu dziecka w szpitalu, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5 do 28 dnia po porodzie – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5 dni do upływu 8 tygodnia po porodzie.
Przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego sumuje się okresy pobytu dziecka w szpitalu do upływu odpowiednio 8 albo 15 tygodnia po porodzie. Niepełny tydzień zaokrągla się w górę do pełnego tygodnia (nowy art. 1802 § 3 Kodeksu pracy).
Zatem kryteria brane pod uwagę przy wnioskowaniu o uzupełniający urlop macierzyński to:
- masa urodzeniowa dziecka,
- tydzień ciąży, w którym dziecko się urodziło,
- okres pobytu dziecka w szpitalu.
W przypadku dzieci urodzonych w terminie warunkiem koniecznym do uzyskania prawa do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego jest hospitalizacja dziecka. Musi się ona odbywać przez minimum 2 kolejne dni i rozpocząć w okresie od 5 do 28 dnia po porodzie (w okresie noworodkowym). Wówczas uzupełniający urlop macierzyński przysługuje w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5 dnia po porodzie do upływu 8 tygodnia po porodzie. To rozwiązanie ma na celu przyznanie prawa do uzupełniającego urlopu pracownikom – rodzicom dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających hospitalizacji z powodu choroby dziecka lub innego powikłania związanego z porodem.
Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego wynosi odpowiednio do 8 tygodni albo do 15 tygodni, w zależności od okresu hospitalizacji dziecka, tygodnia ciąży, w którym urodzi się dziecko lub masy urodzeniowej dziecka. Natomiast przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego okresy pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8 tygodnia albo 15 tygodnia po porodzie będą się sumowały, a nie pełny tydzień zostanie zaokrąglony w górę do pełnego tygodnia. Regulacja ta uwzględnia kilkukrotne hospitalizacje dziecka.
W przypadku, gdy uzupełniający urlop macierzyński nie rozpocznie się bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, tj. następnego dnia – pracownik utraci prawo do tego urlopu.
W przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego należy uwzględnić wagę dziecka o najniższej masie urodzeniowej oraz okres pobytu w szpitalu dziecka najdłużej hospitalizowanego (nowy art. 1802 § 2 Kodeksu pracy).
Za czas uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński płatny w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Udzielanie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego
Uzupełniający urlop macierzyński jest udzielany jednorazowo na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika – ojca wychowującego dziecko. Należy go złożyć w terminie nie krótszym niż 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego. Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek (nowy art. 1802 § 4 Kodeksu pracy).
Przepisy przejściowe dotyczące uzupełniającego urlopu macierzyńskiego
Prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będą mieli również pracownicy, którzy 19 marca 2025 r. będą uprawnieni do korzystania lub będą korzystali z urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.
Uzupełniający urlop macierzyński dla pracowników korzystających z przepisów przejściowych będzie udzielany jednorazowo na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika – ojca wychowującego dziecko, najpóźniej w ostatnim dniu urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.
Dokumentowanie prawa do urlopu uzupełniającego
Do wniosku o udzielenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego dołącza się zaświadczenie wydane przez szpital, w którym przebywało dziecko, oraz dokumenty określone w przepisach rozporządzenia w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków. Zaświadczenie zawiera informacje o okresie pobytu dziecka w szpitalu oraz o urodzeniu dziecka:
- przed ukończeniem 28 tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g,
- po ukończeniu 28 tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży oraz z masą urodzeniową większą niż 1000 g,
- po ukończeniu 37 tygodnia ciąży.
We wniosku o udzielenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego określa się termin zakończenia urlopu macierzyńskiego (zgodnie z nowym art. 1802 § 5 i 6 Kodeksu pracy). Wniosek wymaga podania imienia i nazwiska pracownika, terminu zakończenia urlopu macierzyńskiego i okresu, na który ma być udzielony uzupełniający urlop macierzyński.
Uzupełniający urlop macierzyński także dla rodziców adopcyjnych
W Kodeksie pracy wprowadzone zostały również zmiany (nowy art. 183 § 31 Kodeksu pracy), zgodnie z którymi pracownik przyjmujący dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, a także pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, będą mieli prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego na ogólnych zasadach, jeżeli pobyt dziecka w szpitalu będzie miał miejsce po przyjęciu dziecka na wychowanie.
Przy określaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego dla pracowników, którzy przyjęli dziecko na wychowanie (czy to jako rodzina zastępcza, czy też złożyli wniosek do sądu o przysposobienie), bierze się pod uwagę tylko ten okres pobytu dziecka w szpitalu, który miał miejsce już po przyjęciu go na wychowanie.
Skorzystaj z naszych kompleksowych usług kadrowo-płacowych, aby zarządzać wnioskami urlopowymi pracowników zgodnie z przepisami!
Tekst oparty na podstawie: Inforlex.
