Prowadzenie własnej działalności gospodarczej nie wyklucza innych form zarobkowania. Coraz więcej osób decyduje się na łączenie różnych źródeł dochodu, np. etatu i firmy, działalności i umowy zlecenia, czy emerytury i samozatrudnienia. W takiej sytuacji powstaje tzw. zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych.
Czym jest zbieg tytułów do ubezpieczeń?
Zbieg tytułów do ubezpieczeń zachodzi wtedy, gdy dana osoba spełnia warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi z więcej niż jednego tytułu. Może to być m.in.:
- umowa o pracę i działalność gospodarcza,
- kilka rodzajów działalności gospodarczej (np. jednoosobowa firma i udział w spółce cywilnej),
- umowa zlecenie i działalność gospodarcza,
- działalność gospodarcza i prawo do emerytury lub renty,
- działalność gospodarcza i bycie wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o.
W zależności od konfiguracji tych źródeł dochodu – oraz wysokości wynagrodzenia – obowiązek opłacania składek może się znacznie różnić.
Prowadzenie kilku działalności gospodarczych a składki ZUS
Jeśli prowadzisz więcej niż jedną działalność gospodarczą (np. JDG i udział w spółce cywilnej):
- składki społeczne ZUS (emerytalna, rentowa, chorobowa, wypadkowa) płacisz tylko z jednej działalności, według zasad ogólnych – posiadasz dowolność wyboru,
- składkę zdrowotną musisz opłacać od każdej działalności osobno, zależnie od formy opodatkowania.
Składka zdrowotna w 2025 roku – w zależności od formy opodatkowania:
- skala podatkowa: 9% dochodu,
- podatek liniowy: 4,9% dochodu,
- ryczałt: stała stawka oparta na przychodach,
- karta podatkowa: składka liczona od 100% minimalnego wynagrodzenia (4666 zł), czyli 419,94 zł,
Minimalna składka zdrowotna miesięczna w 2025 roku to 314,96 zł, a roczna minimalna składka wynosi 3779,46 zł.
Działalność gospodarcza i etat - w jaki sposób należy opłacać składki?
Jeśli prowadzisz firmę i jednocześnie jesteś zatrudniony na umowie o pracę:
- jeżeli z etatu zarabiasz co najmniej minimalne wynagrodzenie (4666 zł w 2025 r.), jesteś objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi z etatu, a z działalności nie musisz opłacać składek społecznych,
- składkę zdrowotną opłacasz z obu tytułów – z etatu i z działalności.
Zwolnienie ze składki zdrowotnej
Jesteś zwolniony ze składki zdrowotnej, jeśli spełniasz dwa warunki jednocześnie:
- dochód z działalności nie przekracza 50% minimalnego wynagrodzenia,
- rozliczasz się ryczałtem.
Działalność gospodarcza i umowa zlecenie - jak wyglądają składki?
Jeśli umowa zlecenie dotyczy tych samych usług co działalność, w takiej sytuacji ZUS nie pobiera składek z umowy zlecenia – płacisz je wyłącznie z działalności.
Jeśli umowa zlecenie dotyczy innych usług:
- gdy opłacasz standardowy ZUS (od co najmniej 60% prognozowanego wynagrodzenia) i zarabiasz na zleceniu mniej niż ta kwota – składki płacisz tylko z działalności,
- jeśli korzystasz z ulg (np, Mały ZUS Plus) lub zarabiasz więcej z umowy zlecenia – możesz podlegać obowiązkowo składkom z obu tytułów.
Działalność gospodarcza i umowa o dzieło
Umowa o dzieło nie stanowi tytułu do ubezpieczenia. W takim przypadku składki ZUS opłacasz tylko z działalności. Od 2021 roku obowiązuje jednak rejestracja każdej umowy o dzieło w ZUS (ZUS RUD) – w terminie 7 dni od zawarcia.
Działalność gospodarcza i emerytura
Jeśli jako emeryt prowadzisz działalność, składki opłacasz tylko częściowo:
- ubezpieczenia społeczne – nie są obowiązkowe (możesz je opłacać dobrowolnie),
- składka zdrowotna – obowiązkowa, chyba że:
– emerytura nie przekracza minimalnego wynagrodzenia,
– dodatkowy przychód z działalności nie przekracza 50% najniższej emerytury albo korzystasz z karty podatkowej.
Działalność gospodarcza i renta
Jako rencista prowadzący działalność, płacisz obowiązkowo składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (do momentu uzyskania prawa do emerytury). Składka zdrowotna również obowiązuje. Jeśli pobierasz rentę socjalną jesteś zobowiązany do opłacania wszystkich składek społecznych (emerytalnych, rentowych, wypadkowych), a chorobowe może być dobrowolne.
Działalność gospodarcza i jednoosobowa spółka z o.o.
Jeśli jednocześnie prowadzisz JDG i jesteś wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o.:
- składki społeczne – płacisz tylko z jednego tytułu (np. z JDG),
- składka zdrowotna – obowiązkowa z obu tytułów:
– z JDG – według formy opodatkowania,
– ze spółki z o.o. – 9% od przeciętnego wynagrodzenia (8549,18 zł w IV kwartale 2024 r.), czyli 769,43 zł miesięcznie.
Uwaga! Sąd Najwyższy wskazuje, że jeśli pozostali wspólnicy są iluzoryczni (np. członkowie rodziny bez wpływu na spółkę), to taka spółka może być traktowana jako jednoosobowa.
Działalność gospodarcza i urlop wychowawczy/macierzyński
Podczas urlopu wychowawczego musisz opłacać pełne składki ZUS z działalności – społeczne i zdrowotną.
Inaczej wygląda sytuacja podczas pobierania zasiłku macierzyńskiego, ponieważ nie płacisz składek społecznych z działalności gospodarczej. Nie masz także obowiązku opłacania składki zdrowotnej – ale nadal masz prawo do świadczeń medycznych.
Zasady opłacania składek ZUS w przypadku zbiegu tytułów mogą być skomplikowane, ale dobrze zaplanowana strategia pozwala optymalizować koszty prowadzenia działalności. Warto sprawdzić, z którego tytułu opłacanie składek jest korzystniejsze.
Jeśli potrzebujesz wsparcia ze strony księgowej i kadrowo-płacowej skontaktuj się z nami!
Tekst oparty na podstawie: https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00288
